Steeds meer geldautomaten van grootbanken worden vervangen door het netwerk van Batopin-cashpunten. Helaas pindakaas: in de Gentse Veldstraat bleek het pand met de automaten niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Als schepen van Gelijke Kansen, samen met Veerle Baert, docent Sociaal Werk, ervaringsdeskundige, en lid van de Gentse klankbordgroep toegankelijkheid, kropen we in onze pen. We schreven een opiniestuk dat werd gepubliceerd op de website van het weekblad Knack.

Triest dat we zo’n toestanden anno 2023 nog altijd moeten vaststellen. Als stadsbestuur kunnen we nog zo hard sensibiliseren, adviseren, ondersteunen en begeleiden als we willen… we hebben een stevige hefboom nodig om toegankelijkheid af te dwingen. Net zoals rolstoelgebruikers een hellend vlak nodig hebben om over drempels te geraken, hebben steden en gemeenten bovenlokale wetgeving nodig op weg naar toegankelijkheid. Frankrijk besliste in 2005 dat tegen 2015 elke publieke plaats, van bib tot café, rolstoeltoegankelijk moest zijn. En zo geschiedde. De conclusie is duidelijk: er moet een sterker wettelijk (Vlaams) kader komen dat letterlijk het pad effent met dwingende regels en voorwaarden. Zodat iedereen aan z’n centen kan.

Onder de foto kan je het volledige opiniestuk lezen.

Toegankelijkheid bankautomaten: iedereen moet toch aan z’n centen kunnen?

Het is onaanvaardbaar dat personen in een rolstoel moeten rekenen op de welwillendheid van eigenaars om hun bankfiliaal rolstoeltoegankelijk te maken. Overal waar dat niet zo is moeten ze rekenen op de hulp van omstaanders om aan hun eigen geld te kunnen. Er moet zo snel mogelijk een wettelijke toegankelijkheidsverplichting komen.

“Binnenkort komt jouw cash uit een andere muur”, lezen we op affiches die aankondigen dat de bankautomaat verdwijnt in een filiaal. Helaas betekent dat vandaag dat minder mobiele mensen opnieuw op een muur botsen die eigenlijk al deels was afgebroken.

We hebben al een hobbelig parcours afgelegd met de bankensector. Jaren duurde het om de toegankelijkheid van kantoren te verbeteren. Sinds kort worden de geldautomaten van de vier grootbanken vervangen door het ‘neutraal’ netwerk van Batopin cashpunten. Maar dat nieuwe netwerk kent een dubbel oud zeer dat de basisdienstverlening onderuit haalt.

Ten eerste laat de spreiding te wensen over. Dat werd in december nog bevestigd in een bevraging van de Europese Centrale Bank. Nergens in de eurozone zijn de inwoners zo ontevreden over de gebrekkige beschikbaarheid van geldautomaten als in ons land: meer dan één Belg op vier vindt het een moeilijke opgave om aan cash geld te komen. In veel gemeenten wordt terecht actie gevoerd tegen het verdwijnen van automaten.

Ten tweede is er een probleem met de toegankelijkheid. In Gent worden we pijnlijk geconfronteerd met een voor rolstoelgebruikers (en voor iedereen die de drempel niet over geraakt) ontoegankelijk nieuw Batopin cashpunt. In de Veldstraat nota bene, de drukste winkelstraat van de stad. Terwijl het gaat om een handelspand dat net vernieuwd is om er de bankneutrale cashautomaten te vestigen. Het is toch hemeltergend dat rolstoelgebruikers en ouderen vlot binnen konden in de bankfilialen in de omliggende straten, en nu niet meer in het nieuwe cashpunt? Keren we nu gewoon jaren terug in de tijd?

We verwachten dat er een oplossing komt voor dit cashpunt in de Veldstraat. Zeker na de klachten van gebruikers en de tussenkomst van de toegankelijkheidsambtenaren van de Stad Gent. Maar net dát is een heikel punt: waarom moeten we achteraf remediëren? Waarom moet dit op basis van de ‘goodwill’ van de zaak? Waarom moeten eerst de rechten van minder mobiele personen geschonden worden?

Toegankelijkheid moet overal verplicht worden. Als stadsbestuur kunnen we nog zo hard sensibiliseren, adviseren, ondersteunen en begeleiden als we willen… we hebben een stevige hefboom nodig om toegankelijkheid af te dwingen. Net zoals rolstoelgebruikers een hellend vlak nodig hebben om over drempels te geraken, hebben steden en gemeenten bovenlokale wetgeving nodig op weg naar toegankelijkheid.

In Franse steden zijn bankautomaten en filialen wel rolstoeltoegankelijk. Zelfs drank- en snoepautomaten in de stations in Lyon en Parijs zijn aangepast. Waarom kan het daar wel en bij ons niet? Het antwoord ligt niet bij de steden maar bij de hogere overheid. Frankrijk besliste in 2005 dat tegen 2015 elke publieke plaats, van bib tot café, rolstoeltoegankelijk moest zijn. En zo geschiedde.

De conclusie is duidelijk: er moet een sterker wettelijk (Vlaams) kader komen dat letterlijk het pad effent met dwingende regels en voorwaarden. Zodat iedereen aan z’n centen kan.

Astrid De Bruycker (Vooruit) is schepen van Gelijke Kansen in Gent.
Veerle Baert is docent Sociaal Werk, ervaringsdeskundige, en lid van de Gentse klankbordgroep toegankelijkheid.